اخبارفرهنگ مردم داریونهمه

فرهنگ مردم داریون/ قسمت بیست و سوم: ادامه کسب و کار مردم داریون/ دامداری

به کوشش: جلیل زارع

دامداری پس از کشاورزی مهم ترین شغل مردم داریون بود. تعداد زیادی از مردم با پرورش گوسفند و بز و به ندرت گاو، سر و کار داشتند و به طور مستقیم یا غیر مستقیم از این راه امرار معاش می کردند. برخی خود صاحب گله بودند و برخی برای دیگران کار می کردند. این امر سبب می شد چوپانی به شکل های مختلف پدید آید.

چوپان دستمزد خود را سالانه می گرفت. این دستمزد ممکن بود به صورت نقدی یا دریافت مقدار معینی گندم، ذرت یا جو باشد.
چوپان ها بسته به نوع کارشان عناوین مختلف داشتند. از آن جا که تعداد گوسفندان و نوع آن ها متفاوت بود، چوپانی نیز در سطوح مختلف دیده می شد و نام های مختلفی می گرفت:

بره چران:
گله ی زیر نظر او فقط بره بود.

کرپه چران:
کرپه چران کودک یا نوجوانی بود که بزغاله ها و کهره های کوچک را می چراند.

چَکنه چران:
کسانی که تعداد کمی گوسفند داشتند. همه را یکی می کردند و گله کوچکی به وجود می آوردند. این گله “چکنه” نام داشت و چوپان این گله “چکنه چَرون” نامیده می شد. دستمزد او روی صاحبان گله “سرشکن” می شد. یعنی هر کس به نسبت تعداد گوسفندانش مبلغی به او می پرداخت.

برخی از اصطلاحات دامداری
گم کردن
یکی از راه های گرفتن کهره ها از شیر “گم کردن” بود. در این روش دو ماه پس از تولد کهره و شیر خوردنش چوب باریکی به شاخ ها می بستند. این کار سبب می شد که وقت مک زدن، شیر از لابلای دندان های او بریزد و نتواند شیر را فرو برد. پس از گذشت بیست، سی روز عادت شیر خوارگی او از بین می رفت و می توانستند چوب را بردارند.

رگا کردن
برای از شیر گرفتن بره ها مجبور بودند آن ها را برای مدتی نزدیک به یک ماه از مادرانشان دور نگه دارند. بدین منظور پس از سپری شدن دوران شیرخوارگی، بره ها را از گله جدا می کردند و به گله ی دیگر می فرستادند. به این کار “رِگا کردن” می گفتند. پس از آن که بره به گله ی خود برمی گشت دیگر نه مادر به او شیر می داد و نه خود چندان تمایلی به شیر خوردن داشت.

شیر همدونی
هنگامی که گوسفندان چکنه به خانه ی صاحبان خود برمی گشت، شیر آن ها را می دوشیدند و باز روی هم می ریختند تا مقدار قابل توجهی شود و بتوان از آن فراورده های دیگر مانند ماست و دوغ و کره گرفت. به این کار “شیرهمدونی” می گفتند.
شیر جمع شده، هر شب از آن یکی از شریک ها بود. شیری که هر کس می آورد با چوبی که به آن “کنه” می گفتند اندازه گیری می شد. این چوب با نشانه ای که روی آن گذاشته بودند مقدار معینی را نشان می داد که هر کس چه مقدار شیر آورده است. هر اندازه شیر تحویلی بیش تر بود نوبت صاحب آن برای شیر همدونی زودتر فرا می رسید و طبعا بهره ی او از ماست و کره و … بیش تر بود.
دوغی که به دست می آمد رایگان بود. علاوه بر صاحبان گله، همسایگان نیز رایگان از آن بهره مند می شدند. اما ماست و کره و کشک به فروش می رسید.

*برگرفته از کتاب “فرهنگ مردم داریون”، نگارش و پژوهش: جلال بذرافکن

ادامه دارد … ( قسمت بعد: ادامه ی کسب و کار مردم داریون | شغل های دیگر)

امتیاز کاربران: اولین نفری باشید که امتیاز می دهد!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا