ديدگاههمه

نقش الگویی معلم با یادی ازفخرالسادات رضایی و آقای صفی یاری

دکتر لیلا بذرافکن|

آموزش و پرورش در دنیا شاهد تغییرات عمده ای در طول دهه گذشته بوده است. شیوه هایی از قبیل یادگیری مسئله محور و یادگیری جامعه محور جای خود را در مدارس باز کرده اند و علیرغم تاکید زیاد به استقلال فراگیر، هنوز معلمان نقش بسیار مهمی در یادگیری دانش آموزان دارند و نقش یک معلم خوب بیش از آموزش دهنده است.  امروزه صاحب نظران شش وظیفه ،برنامه ریزی درسی  ،ارائه دهنده اطلاعات، تسهیل کننده یادگیری با استفاده از فنون جدید ،ارزشیابی قابلیت فراگیران، تامین منابع تکمیلی و راهنمای مطالعه ونقش الگویی برای معلمین  در تمام سطوح آموزشی قائلند .

مهمترین وتاثیر گذار ترین نقش معلم  الگو بودن واسوه بودن او است . چراکه برای ایفای نقش مدل آموزشی معلم  باید الگو و آیینه تمام نمای چیزی باشد که می خواهد آموزش دهد. دانش آموزان تنها از چیزی که معلم آموزش می دهد یاد نمی گیرند. بلکه از شیوه، رفتار و مهارت و کارهایی که انجام می دهد، یاد می گیرند. اگرچه در تربیت انسان، عوامل مختلفی تأثیرگذار هستند و هر یک به نوعی در شکل دهی شخصیت او نقش ایفا می کنند، اما تأثیر الگوهای انسانی  به ویزه معلم در تربیت بسیار حایز اهمیت است. بدیهی است که کودکان در سنین پایین تحت تأثیر والدین خود هستند، اما وقتی وارد مدرسه می شوند از معلمان خود اثر می پذیرند. معلمان باید بدانند که افکار، رفتار و گفتار آنان سرمشق دانش آموزان است.


فضای تعلیم و تربیت زیر پوشش عناصر گوناگونی قرار دارد که همه آنها می توانند برای شاگردان، الگو و سرمشق باشند، مانند حیاط مدرسه، فضای کلاس، معلم، مدیر، ناظم، شاگردان و همه پدیده هایی که در مدرسه به چشم می خورد با شاگردان مدرسه پیوند و تماس دارند. اما هیچ عنصری در مدرسه همانند معلم و به اندازه او نمی تواند الگوساز باشد

معلم با روح و جان دانش آموز سر و کار دارد و به همین جهت به عنوان یک الگوی محبوب و مطاع پذیرفته می شود. دانش آموزان همه اعمال و رفتار معلمان و مدیر و حتی خادمان مدرسه را زیر نظر دارند و از طرز برخورد آموزگاران با مدیر، معلمان با یکدیگر، معلمان با خدمتکاران مدرسه و معلمان با دانش آموزان درس می گیرند. این مسئله در محیط کوچک وشهر های کم جمعیت که همه یکدیگر را می شناسند  ، ومعلمان بومی بیشتر نمود پیدا میکند .من در دوران تحصیل وخدمتم معلمان واساتید بسیاری دیده ام که خودم را مدیون همه ی آنها میدانم . ،اما دو معلم تاثیر گذار که گذر زمان نقش آنها را در ذهن من نه تنها کم رنگ نکرده بلکه برجسته نموده است ،  یکی خانم فخرالسادات رضایی از خانواده محترم سادات رضایی (دختر برادر سیدعباس رضایی ) معلم کلاس اول من بود . وی  ضمن این که بسیارخوش اخلاق وخوشرو بودند ،در مدیریت کلاس وتدریس و ارتباط با والدین بچه ها هم موفق بودند. من هنوز هم فرشته ها را در ذهنم به قد وقیافه خانم رضایی تصور می کنم . وقتی رفتاربعضی از معلمین مدارس غیر انتفاعی مدعی در شیراز را با  شیوه ی کلاس داری وسلوک خانم رضایی درآن زمان مقایسه می کنم ، فکر می کنم که این عزیز  چقدر رفتاری تحسین برانگیز داشته اند .

 دیگری آقای صفی یاری معلم علوم دوره راهنمایی ما بودند . هیچ معلم واستادی را ندیده ام که  به اندازه وی ، از صمیم قلب و با تمام وجود در تربیت همه جانبه فراگیران سعی نماید وتاثیر گذار باشد . آنچه معلم به دانش آموز در قالب خود باوری القاء می کند  میتواند سرمایه یک عمر توانایی و اندیشه را برای او فراهم آورد .

در زمان حاضر که معلمان رسالتی دو چندان دارند و این دست تواناي معلم است که چشم انداز آينده  جامعه ما را ترسيم مي کند . اميرمؤمنان، مولاي متقيان علي (ع) مي فرمايد: «من علمني حرفاً فقد صيرني عبداً؛ هرکس چيزي به من بياموزد، مرا بنده خويش کرده است.» اين بيان براي ما درس است تا معلمان، قدر خود را بدانند و تشخيص دهند که چقدر، وجود آنها در  انسان سازی وتعیین سرنوشت يک ملت مؤثر است.

13 دیدگاه

  1. با سلام
    مطلب جالبی بود .معنی اموزش الگویی این است که اگر ما خیلی خوب شدیم پدر ومادر ومعلمان خوبی داشته ایم ولی اگر بد شدیم همسایه ها بد بوده اند!!! چکار کنیم ! از شوخی بگذریم من خیلی بهش اعتقاد دارم . به خصوص در مورد آموزش دین ومسائل اعتقادی .معلم پرورشی مدرسه ما که سابقا معلم داریون هم بوده بسیار تاثیر گذار بود . من شخصا نگاه زیبا به دین و نماز را از او آموختم . مدت یک سال مرا با خودش به نمازخانه برد و الان هر جا باشم وقت نماز یادش مرا به نمازخانه میبرد. اسمشان دوست فاطمی بود .اگر دوستان خاطره ای از دوران این معلم خوب دارند تعریف کنند

    1. با سلام

      به نظر من آموزش الگویی خوب و بد را از یکدیگر جدا نمی کند و تأثیر الگو را بر یادگیری بیان می کند و این تأثیر می تواند خوب یا بد باشد. من هم اعتقادات دینی و مخصوصا تلاوت قرآن و نقش آن در زندگی ام را مدیون معلم خوب و نازنینم سرکار خانم غلامرضا بیگی هستم و همیشه یادشون می کنم.

  2. سلام خدمت خانم بذرافکن
    مطالب بسیار زیبایی بیان کرده اید .امروز در اموزش وپرورش ما بر حفظیات بیشتر تکیه میشود و معلم محوری نقش خود را به دانش اموز محوری و پژوهش محوری داده است .اگر فعالیت تحقیقی هم داده شود متاسفانه یکنفر تحقیق میکند و بقیه بدون یادگیری کپی میکنند.در مورد نقش الگویی معلمین هم این امر را باید همکاران بیشتر مد نظر قرار دهند مثلا روزی به دانش اموزی در مورد پیراهن استین کوتاه تذکر دادم که گفت چرا فلان معلم میپوشد من هم میپوشم دیدم که واقعا راست میگوید ما معلمین هم از این نقش غافل شده ایم وبسیاری از مثالهای دیگر که در اینجا نمی گنجد.متاسفانه امروز معلمی شغل دوم و حتی سوم بسیاری از همکاران شده است و این باعث صدمه دیدن اموزش وپرورش شده است .به امید روزی که تمام معلمین در ایام فراغت روی مسائل اموزشی به تحقیق و تفحص بپردازند واین تجربیات را به فراگیران انتقال دهند
    با تشکر از شما

    1. سلام آقای زارع

      من با نظر شما موافقم. آموزش بی رنگ شده و جای معنوی خود را از دست داده و باید فکری کرد و نگذاریم اسیر یکنواختی و بی ارزشی شود.

  3. با تشکر ایده خوبی است ، پیشنهاد میدهم معلم خوب خودمان را معرفی کنیم . بسیاری از معلمین با آقای صفی یاری آشنا هستندو بسیاری از دانش آموختگان سابق داریون مدیون این استاد بزرگ هستند .

  4. سلام خانم دکتر عزیزم

    مطلب آموزنده ای بود. همانطور که می دانیم آموزش و تدریس کاری بسیار ظریف و حساس است زیرا هر کس که سوادی یا معلوماتی در شته خاصی کسب کرده نمی تواند معلم موفقی باشد.

  5. با سلام و عرض ادب
    درباره ی تاثیر الگو ها باید توجه کرد که فرزندان ما بعد از سن 6 سالگی تقریبا یک چهارم زمان خود را در مدرسه و کلاسهای آموزشی به سر میبرند و اگر در این مدت تحت آموزش معلمان دلسوز قرار گیرند قطعا علاوه بر موارد آموزشی تاثیر مثبت و خوبی به لحاظ شخصیتی از معلمان می پذیرند.
    هر فردی در هر جایگاهی باید تمام تلاش خود را در جهت هر چه بهتر انجام دادن وظیفه و کار خود بکار گیرد،خصوصا معلمین عزیز که در شکل گیری شخصیت فرزندان ما نقش بسزایی ایفا میکنند.اگر چنین شود مشکلات جامعه به حداقل کاهش میابد.
    با تشکر …

  6. این شعر تقدیم به شما و همه ی آموزگاران دلسوز
    . . .
    مي توان در سايه آموختن
    گنج عشق جاودان اندوختن
    اول از استاد، ياد آموختيم
    پس، سويداي سواد آموختيم
    از پدر گر قالب تن يافتيم
    از معلم جان روشن يافتيم
    اي معلم چون کنم توصيف تو
    چون خدا مشکل توان تعريف تو
    اي تو کشتي نجات روح ما
    اي به طوفان جهالت نوح ما
    يک پدر بخشنده آب و گل است
    يک پدر روشنگر جان و دل است
    ليک اگر پرسي کدامين برترين
    آنکه دين آموزد و علم يقين

    شعر از استاد شهریار

پاسخ دادن به علی زارع لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا