فرهنگ مردم داریون / قسمت شصت و دوم: ادامه بازی های محلی داریون

به کوشش: جلیل زارع

11- چهار خانه
این بازی که بین جوانان رواج داشت نوعی بازی هوش دونفره بود. یک مربع کوچک روی زمین می کشیدند و آن را با یک + به چهار قسمت تقسیم می کردند. بدین ترتیب روی هر ضلع مربع و خط های داخل آن سه نقطه پدید می آمد. برای آغاز بازی یکی از دو نفر سه ریگ بر می داشت و دیگری سه تکه چوب. نفر اول سعی می کرد طوری سنگ های خود را روی خطوط جای دهد که پشت سر هم قرار گیرد و نفر دوم که بلافاصله پس از گذاشتن سنگ اول نوبتش می شد با گذاشتن چوب روی نقطه ی مورد نظر مانع کار او می گردید و سعی می کرد خود موفق به این کار شود. در این بازی پیروزی با کسی بود که تمرکز بیش تری داشته باشد و بتواند دو راه برای رسیدن به هدف خود بسازد.
12- سَکل ماهتو1
نوعی بازی گروهی با نفرات معمولا بیش از چهار نفر که با یک استخوان و یک تکه چوب اجرا می شد. چنان که از اسم آن پیداست نوعی بازی با استخوان در شب مهتابی یا غروب آفتاب بوده است. تکه استخوانی را بالا می انداختند و با یک تکه چوب آن را به جایی دور پرتاب می کردند؛ آن گاه دنبال آن می گشتند؛ کسی که آن را می یافت نزدیک ترین فرد به خود را می گرفت و بر دوش او سوار می شد و بازی از سر گرفته می شد تا این که افراد خسته شوند یا هوا کاملا تاریک گردد.
13- زَدَرو
از بازی های نوجوانان است که به صورت گروهی و با دو تیم اجرا می شد. ابتدا هفت سنگ پهن و کوچک یا هفت کوره2 را پیدا می کردند و آن ها را روی هم می چیدند؛ آن گاه یکی از افراد گروه نخست طوری روی سنگ ها نیم خیز می ایستاد که پاهایش دو طرف آن ها قرار می گرفت. او به اصطلاح روی ” خاگ ” بود. یکی از افراد گروه دیگر با توپ کوچکی که به آن ” توپه پشمی ” می گفتند از فاصله ی معینی سنگ ها را هدف می گرفت و آن ها را می ریخت و چنان چه موفق نمی شد، جای گروه ها عوض می شد. با ریخته شدن سنگ ها همان گروه صاحب توپ می بایست سنگ های ریخته شده را روی هم بچیند و گروه نخست با زدن توپ مانع کار آن ها شود. هر یک از بازیکنان که توپ به او می خورد از دور بازی بیرون می رفت و کار گروه او سخت تر می شد. با چیدن سنگ ها روی هم جای گروه ها عوض می گردید و بازی از سر گرفته می شد.
14- هفت سنگ
از بازی های گروهی جوانان و نوجوانان که از تیم های دو تا چهار نفره تشکیل می شد و دقت هدف گیری در آن اهمیت فراوان داشت. هر گروه هفت سنگ پهن را که بشود روی زمین ایستاده نگه داشت کنار هم می چیدند؛ آن گاه پشت سنگ های هم قرار می گرفتند و به نوبت با پرتاب سنگ تلاش می کردند سنگ های حریف را که در فاصله ی تقریبی 10 متری قرار داشت بیندازند. زدن هر سنگ، یک پرتاب دیگر جایزه داشت و معمولا شرط می شد که اگر سنگی تک شد حتما بایست همان سنگ هدف قرار گیرد. گروهی که زودتر موفق به زدن تمام سنگ های تیم مقابل می شد برنده بود و از تیم مقابل سواری می گرفت که به آن ” کوله کولی ” می گفتند. یعنی گروه بازنده افراد برنده را کول می کردند و فاصله ی بین سنگ ها را طی می نمودند. برای شروع بازی مجدد جای گروه ها عوض می شد.
15- لکور3
نوعی بازی بین دو تا چهار نفره است، با وسایل ساده که عبارت بودند از: یک تکه سنگ استوانه ای کوچک حدود 5 سانتی متری که به آن ” گوم4 ” می گفتند و به تعداد اعضای بازی، تکه سنگ پهن و محکمی که به آن ها لکور گفته می شد. گوم را در فاصله ی معینی در زمین ایستاده نگه می داشتند و به اصطلاح می کاشتند. هر یک از اعضا از فاصله ی مشخص شده که معمولا پنج، شش متر بود، لکورهای خود را پرتاب می کرد. کسی که می توانست فاصله ی کم تری تا گوم داشته باشد آغازگر بازی بود. لکور خود را بر می داشت و سعی می کرد طوری پرتاب کند که به لکور بازیگر دیگر بزند. پس از آن که تمام لکورها را هدف قرار می داد، می بایست گوم را با لکور خود هدف گیرد و آن ها را به فاصله ای هر چه دورتر پرتاب کند. آن گاه فاصله ی آن را تا جای اول با قرار دادن پاها پشت سر هم می شمرد. چنان چه در هدف گرفتن لکور دیگر بازیکنان یا گوم ناموفق می ماند بازی به دیگری که لکورش فاصله ی دوم تا گوم داشت می رسید و بازی به همین شیوه ادامه داشت. شرط موفقیت بیش تر در این بازی، دقت در هدف گیری بود.

پانوشت:
1- سکل: استخوان. ماهتو: مهتاب
2- Cowra: تکه سفال
3- Lakoor
4- Goom
برگرفته از کتاب ” فرهنگ مردم داریون “، نگارش و پژوهش: جلال بذرافکن
ادامه دارد … ( قسمت بعد: ادامه بازی های محلی داریون )