مناجات؛آه… من چه می گویم…

جلیل زارع|

خدای من ! عزیز دل خسته ی منی ! چه می شود مرا هم به بارگاه تو راهی باشد و تو را به این دل، گذری افتد؟ اگر بیایی، من می روم، نمی مانم ! جاده های رفتن را یک به یک در می نوردم و پرواز را تجربه می کنم. با رفتنت من می مانم، ماندن من ، یعنی مرداب شدن، یعنی تعفن، یعنی خباثت و حقارت، یعنی تن دادن به خواسته های تن، یعنی درود به هر چه زشتی و پلیدی و بدرود با زیبایی های عشق.
با من باش تا بی تو نباشم. در برم باش تا در به در نشوم. در جان من در آ تا از فراغت، جان به لب نگردم. منظر چشم هایم باش تا چشم هایم از غم ندیدنت نگریند. خانه کن دلم را بهر خود، که دل بیچاره ام خون نشود.
آه… من چه می گویم؟! تو با منی، من بی توام؛ در برمی، در به درم. تو می آیی مقابل چشمانم می نشینی،عدم بینشم ندیدن تو را دلیل است. صدا می زنی مرا، گوش ملکوتی ندارم. تو در لحظه لحظه ی آمدن ها و گریه ها، توبه ها و پشیمانی ها، اطاعت ها و عبادت ها ی من نهفته ای. آن زمان که ذره ذره ی وجود من به نام تو اقتدا کند، تو را خواهم دید، صدایت را خواهم شنید و لمست خواهم کرد. وقتی انزوای مرا،یاد تو پر کند نیل به انتها، خیال نیست، حقیقت محض است. دخیل بستن به ضریح نامت، هزار حاجت ادا می کند. منشور بلورین نامت، تو را که نور مطلقی نه به هفت جزء، بلکه هزاران صفت ثبوتی تو را به پیش چشمانم می کشاند: الله نور السماوات والارض.
آمدن نامت بر زبان، روان را زندگی می دهد. بی یاد تو زندگی هیچ نیست جز ارزش بخشیدن به ناچیزها؛ و با یادت هر عمل ناچیز، وسعت تو را می یابد.
نزدیک ترینم! حتی یک صدم لحظه ام را بی خودت مگردان ای خود بزرگ و خوبم!!
ای دست نیافتنی ! ای غم و شادی ام! زندگی ام! بی تو زندگی آواری است و من آواره ای ملول.
ای برترین موجود پرستیدنی! یاد تو مفتاح مسالک نیکی است. اصلا بی یاد تو، زندگی پوچی دواری است که تنها آدمک ها بدان دل خوش می کنند، تنها آدمک ها!
وقتی اندیشه ی آدم، تو را از تخت سروری به زیر می آورد، شاید بی آن که حتی حس کند، خودش را از آسمان به خاک کشانده و در منجلاب یادهای تمسخر انگیز، پرت کرده است. وقتی تو هستی خیلی آسان می توان به یاری خیال زیبایت از زشتی حرف های پوچ آدمک ها گریخت و پاسخ نادانان را با سکوتی که تو در آن موج می زنی، داد. وقتی تو هستی، اندوه، تنها زمانی می تواند مفهوم یابد که تو اندوهگین شوی؛ تنها زمانی که آن چه تو می خواهی نتوانم. زندگی، تماشای شکوه آدمی است که با یاد تو و عشق تو به بزرگی های تحسین آمیز دست می یابد؛ بزرگی هایی که هیچ یک، تمام و کامل نتوانسته ایم بدان دست یابیم و با تمامی همت و به دشواری خواهیم توانست.
زندگی تنها وقتی تو هستی پر و زیباست، بی تو خالی خالی است؛ خلئی اندوهبار و تنفس من بسی دشوار. باید خودت را در جای جای زندگی ام جای کنی.
نازنینا ! گویند گفته ای: کنت کنزا مخفیا فاحببت ان اعرف. فخلقت الخلق لاعرف.
ای گنج پنهان سینه ام که هنوز هم آن گونه که باید نیافتمت ! تنها می دانم که هستی و زیبا و دانایی، خوب و مهربانی.
ای نظاره ات به من، مهربان ترین نظاره ! برای یافتنت کاوشی دیوانه وش در کوی و برزن عاشقی داشته ام: گاه تو را یافته ام اما ناتوان از همیشه داشتنت بوده ام. گاه تمامی تو را با تمامی وجود حس کرده ام، گریسته ام، التماست کرده ام و ماندنت را آرزو نموده ام. هزاران آوخ که باز با اندیشه های بیهوده، تو را از خویش رانده ام.
محبوبم ! با یاد مهربانی های بی بدیلت، از مردمکان دیدگانم خواستم که مردمانت را نیکو بنگرند و قدرتی خواستم علی رغم آن که خود خسته ترینم، خستگانت را چون خودت زیر بال و پر بگیرم.
اگر یاد تو باشم، هستم و هرگاه یاد تو بوده ام، بوده ام، وگرنه لجنزاری بیش نبوده ام. هرگاه وسعت شانه هایم را به بزرگی بار امانت تو کرده ام، زیسته ام. تنها با یاد تو می توانم اندیشه و روش دلخواهت را توامان بدارم؛ البته اگر دست از تو بر ندارم.
وقتی آدم تو را خوب می فهمد فهم می یابد، شعور پیدا می کند؛آن وقت تازه به خودش می آید: عمری که ادعای ایمان داشته ایمانی در کارش نبوده است؛ ژرف اندیشی در مورد تو، ظرافتی عجیب به کار آدمی می بخشد. اندیشیدن به تو، هر لحظه محشری داشتن است، هر لحظه در مقابل ترازوی عدل ایستادن است. با تو بودن با همه ی زیبایی ها بودن و از هر زیبایی رستن است. با تو بودن حقیقت مکرمت و فضیلت را دریافتن است. با تو بودن، طواف هر لحظه بر گرد تو، نه خانه ی توست.
تو ستاری می آموزی و مهر، تو دلداری می آموزی و عشق. تو کوچه های تاریک دلم را ستاره باران می کنی، تو ستاره ها را با دلم مانوس می کنی.
علیما ! وقتی تو نیستی آدمیت می میرد علی رغم توسعه ی عجیب صنعت و پیدایش تمدن ! وقتی تو نباشی، تمدن اشتباه معنا می شود. پیشروی در علم، پسروی در اخلاق می گردد و همین است که آدمی به موازات حرکت مثبت در جاده ی دانش، پویشی بس منفی در جاده ی انسانیت دارد و حتی از دانش برای میراندن آدمیت سود می برد و در حقیقت مغبون است.
خدایم ! ناجی ام ! از زندگی چیز دیگری ساخته اند؛ عجیب و غریبی وحشتزا، باید دستی در کارمان آوری، باید در چیدن مصالح مصلحتمان یاری مان دهی. بیا ببین برای رسیدن به ابر شهر، آن مدینه ی فاضله چه ساخته ایم. بیا ببین که نیازهای کاذب با ما چه کرده اند. بیا نیازمند نیازهای حقیقی خویشمان گردان. بیا آیین عشق در آینه ی دل هامان بنمایان. بیا سادگی در زیستن را دوباره احیا کن. بیا ان اکرمکم عند الله اتقیکم را تفسیر کن. در حقیقت تو مهربانی، نه هیچ کس دیگر، تو نوازشگری. من دل گدازانم را به نسیم محبت های قشنگ تو می سپارم.
برای تو زیستن، در عالم دیگری بودن است؛ عالمی جز آن چه همه ی ما در آن زیست می کنیم. باید یاری دهی برای احیای معنویتی کوچک، چندین معنویت بزرگ را پشت درهای وجودمان جای نگذاریم. خدای خوبم ! قدرتی ده بسیار، تا بیرون شدگان از دایره ی زندگی را دست گیریم. احساسی ژرف آمده از نواحی عشق نصیبمان کن تا دل نسوزانیم و نگرییم ! بلکه دل بسوزانیم و بگرییم و یاری کنیم.
مهربانا ! باری که بر دوش هامان نهادی کشیدنش دشوار است، آن چنان که، نه تنها اشک آدم را در می آورد که جگر را نیز آتش می زند.
عزیزترینم ! هر چه بیش تر به تو نزدیک می شوم و هر چقدر چشم هایم بیش تر تصویر چشمان مهربانت را در اندیشه ام حک می کنند شرمگین تر می شوم. گویی یاد تو میزان سنجش اندیشه و رفتار من است.
مهربان ترینم ! تو را با این صفت می خوانیم اما چرا خود مهربان نیستیم؟ چرا همه دشمنانیم که در مکمن نشسته ایم؟! آری و خود نمی دانیم برای بزرگ شدن از کوچک و بزرگ های بسیاری باید گذشت.
جمیلا ! برای نیل به زیباترین معنویات از کوچک ترین سیئه در دیدمان حسنه مساز.
یارب ! مددی کن در همان زمان که بر ساقه های دانش، نیلوفر می گردیم انگل دانش خوب بودن نگردیم. یاوری کن اگر غرور و خود خواهی مان واقعیت ندارد حقیقت نیز نداشته باشد . اگر حقیقت ندارد واقعیت نیز نداشته باشد، تعلیم را تعلیممان ده.
یاری کن تا با یاد دادن آنچه یاد می گیریم راضی شویم، آموزشی در نهایت تواضع و محبت، و بدانیم که در قیاس با تو دانای مطلق، سخت نادانیم. پس با کوچک ترین انتقادی خیال نکنیم زمین به آسمان آمده است…
رحیما ! آن گاه که پاهایم سست می گردند و دلم گدازان، وقتی از شبیخون اندوهان بی شمار، اشک هایم بر گونه و گریبان فرو می غلتند تنها به تو و آغوش تو می اندیشم، تمام شادی ام از توست و اندوهم نیز.
خدایم ! آن هایی که در اندیشه ی پوییدن راه کمال هستند خوب می فهمند که سلوک این راه بی اندازه دشوار است و تحملی بسیار می طلبد.
نازنینم ! نازنینی آموز، بخشندگی بیاموز، ای بخشایشگر مهربان ! نمی خواهم در حد یک حرف، یک نیایش باقی بماند.
به چه می اندیشیم؟ چه می کنیم؟ چرا این قدر بی رحم و سنگدل شده ایم؟ چرا از دردهای هم بی خبریم؟ خدایا ! چرا خودمان را در خواسته های پوچمان حبس کرده ایم و توانی برای گریز از میان این آهنین میه ها نداریم؟
دست های مهربانی نداریم تا گره های کور کار دیگران را بگشاییم، گور خود را در خویش کنده ایم و خود را خاکسپاری کرده ایم. یا به یادت نیستیم یا تو را نشناخته ایم؛ یا نفهمیده ایم چه خواسته ای. بخواه ای توانا ! تا بخواهیم، و می خواهیم تا بخواهی. رهامان مکن که رهایی از یادت گرفتاری در طوفان است. باید طرحی دیگر در زیستن پیاده کنیم.
خدای خوبم ! این لحظات نیایش، دروازه های ورودند به درگه تو و من با این همه نیاز، با این همه خواهش، این همه التماس دوست می دارم همیشه رو در روی تو بایستم چرا که بسیار حرف دارم، گلایه دارم، از دست خویشتن به تنگ آمده ام، خسته شده ام، دلم گرفته، می خواهم مثل تو مهربان شوم، آه ای تکیه گاه پیچشم ! همیشه با من باش. وقتی در من خانه می کنی گستره ی وجودم را به وسعت عشق می گردانی، جداره های وجودم را می شکنی، منبسطم می کنی. آه ای نور زیبا در این لحظات شبانگاه و این سکوت ! تنها دل من است که با تمامی عشق و شعف خود از تو، تو را می خواند و این چشم های آشنا با اشک منند که هزاران هزار باره، می گریند و تو را می نگارند و دلم سخت پای بند عشق توست و دوستت می دارم چنان که همیشه به دلم می گویم: صبر کن. برای روز دیدار خداوند بی تاب می گردد، چه کنم؟! گاه آرامم و گاه آشفته، دلم هوایت را می کند، خدایم ! دلم دروغ نمی گوید:
مژده ی وصل تو کو کز سر جان برخیزم/ طایر قدسم و از دام جهان بر خیزم/ به ولای تو که گر بنده ی خویشم خوانی/ از سر خواجگی کون و مکان بر خیزم/ یارب از ابر هدایت برسان بارانی/ پیشتر زان که چو گردی ز میان بر خیزم/ بر سر تربت من با می و مطرب بنشین/ تا به بویت ز لحد رقص کنان بر خیزم/ روز مرگم، نفسی مهلت دیدار بده/ تا چو حافظ ز سر جان و جهان بر خیزم…

*برگرفته از کتاب “سجده دل یا قلب نمازگزار”