آشنایی با دو اصطلاح مهندسی فرهنگ و مهندسی فرهنگی

با سلام و تشکر از سرکار خانم روح الامینی به واسطه ی دقیق شدن در تعریف این دو واژه ی نا مانوس که گاه اشتباها به جای یک دیگر به کار می رود و مرز بین آن ها درست تعریف نمی شود، جسارتا در محضر شما استاد بزرگوار درس پس می دهم:
مهندسي فرهنگ :
مهندسي فرهنگ، شناخت دقيق ماهيت فرهنگ در وضعيت هاي موجود ، مطلوب (هدف ) و آرماني در سطوح فرهنگ ملي، عمومي، حرفه اي و سازماني است. در مهندسي فرهنگ، ساماندهي محتوايي و شكلي فرهنگ، ارتقا و به روزسازي آن براي پاسخ گويي به نيازهاي موجود و فرا رو و نيز مواجهه با رقابت با ساير فرهنگ ها مد نظر در حوزه ی فرهنگ اسلامي- ايراني به منظور دست يابي به “نظريه پردازي” و “باز پژوهي”است. مهندسي فرهنگ، مباني، چارچوب، ساختار و شاخص هاي دقيق، روشن(متمايز) و روز آمد براي فرهنگ ايراني اسلامي است.

ديدگاه ها:
– در مورد فرهنگ، سه ديدگاه كاركرد گرايانه به چشم مي خور د: عده اي، فرهنگ را مقوله اي خيلي ساده مي پنداشتند و فكر می كردند كه با الزام و اجبار مي توان فرهنگ جامعه را تغيير داد. این یک دیدگاه افراطي است. در مقابل، ديدگاهي تفريطي است كه فرهنگ را امري پيچيده مي داند كه اصلا قابل مديريت نيست و معتقد است كه نبايد به مهندسي و مديريت فرهنگ پرداخت. ديدگاه سومي هم وجود دارد كه ديدگاه متعادل است ، بر اساس اين ديدگاه، نه مي توان فرهنگ را رها كرد و نه با الزام و اجبار و دستور مي شود با فرهنگ برخورد كرد .

نظريه درست نظريه سوم است. ليبراليسم و فاشيسم در دو طرف افراط و تفريط قرار دارند . فرهنگ ليبراليسم فرهنگ پيرو اميال انساني است، در جامعه ليبرال ارزش ها، باورها، جهان بيني و … نسبي به شمار مي رود. نگاه سوم، اعتدالي و معقول و فرهنگ مورد قبول ما و نشات گرفته از منبع وحي است. اين فرهنگ، پيشرو و راهنما است، زيرا هم داراي اجزاء و مفروضات ثابت و هم اجزا متغير (كه تحت تاثير فكر و انديشه متفكران، رسوم و شرايط تغيير مي كنند) است .

مهندسي فرهنگي :
– مهندسي فرهنگي فعاليتي در جهت عملياتي كردن احكام كلي فرهنگي در ظرف زمان و مكان مشخص است . مهندسي فرهنگي بر اين پيش فرض اساسي مبتني است كه فرهنگ، امري ثابت و غير قابل تغيير نيست و مي توان آن را به مرور و در درازمدت تغيير داد. در مهندسي فرهنگي، نظام اجتماعي بايد روابط بين گروه هاي اجتماعي و اركان اصلي جامعه تنظيم شود تا منافع گروه ها و سازمان ها و در نهايت نظام هاي اصلي جامعه اعم از نظام سياسي، نظام فرهنگي و نظام اقتصادي قابل تأمين باشد. مهندسي فرهنگي در واقع طراحي نظام مديريت فرهنگي است.
اجراي مهندسي فرهنگي منجر به نظام مديريتي پيوسته، منسجم، هدفمند و قوي در چارچوب مديريت “نظام جامع “و منسجم “طراحي اهداف” و سياست هاي فرهنگي كشور می شود. مهندسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، بر اساس مباني نظري و مدل دقيق، روشن و روزآمد و هم چنين تعيين مناسبات آن با ساير نظامها (سياسي، اقتصادي، مديريتي و حقوقي) است.
جمع بندي :
– قبل از دستيابي به محتواي فرهنگي منسجم و مورد قبول، نمي توان به حوزه ی مهندسي فرهنگي وارد شد . لازمه ی مهندسي فرهنگي، مهندسي فرهنگ است و مهندسي فرهنگ بر مهندسي فرهنگي تقدم ترتيبي دارد.
پویا و پایا باشید….

–