اخبارفرهنگ مردم داریونهمه

فرهنگ مردم داریون /قسمت شانزدهم: ادامه امکانات اجتماعی داریون

مهم ترین وسیله ی رفت و آمد به شیراز و بردن کالاهایی مانند گندم و جو و پوست و … و خرید لوازم زندگی، چهارپایان مخصوصا الاغ بود. این کار سه روز به درازا می کشید. یک روز برای رفتن، یک روز، صبح برای فروش و بعد از ظهر برای خرید و یک روز تمام، برگشتن.

به کوشش: جلیل زارع

قهوه خانه
وجود استراحت گاه بین راه برای مسافرانی که از جاهای دور و نزدیک عازم شیراز بودند یا از آن جا برمی گشتند یک ضرورت بود. چه آن زمان که کاروانسراها چنین خدماتی را ارایه می دادند و مردم با اسب و الاغ سفر می کردند و چه در دوره های بعد که نخستین ماشین های مسافربری جای چهارپایان را گرفتند و قهوه خانه ها استراحت گاه مسافران شد.

نخستین قهوه خانه ی بین راهی که پس از رونق مجدد داریون فعالیت داشت قهوه خانه ای بود که حدود سال 1335 در مسیر جاده شیراز بنا شده بود. این استراحت گاه با درختان پر سایه و جویباری که از زیر آن ها می گذشت جای مناسبی بود برای مسافرانی که خسته از راهی دراز نیاز به بارانداز داشتند.

به زودی قهوه خانه دیگری نیز کنار آن بنا شد که با سایه سار درختان بید جایگاه مناسبی برای استراحت بود. مسافران پس از گرفتن غذا زیر درختان می نشستند و در فضای آزاد و سرسبزی که در کنار جوی آب ایجاد شده بود غذا می خوردند و استراحت می کردند.

در این قهوه خانه به شیوه ی سنتی و با چای و قلیان و غذا از مسافران پذیرایی می شد. نوع نان، نان سنگک بود که به آن ” نون بازاری ” می گفتند و از نانوایی محل تهیه می گردید. غذا نیز عمدتا آبگوشت بود که به آن دیزی می گفتند. مسافران پس از صرف غذا و چای و چند ساعت استراحت به راه خود ادامه می دادند.

انجمن محلی
انجمن محلی که مانند شوراهای اسلامی شهر و روستای امروزی عمل می کرد، از طرف بخشداری تعیین می شد و شامل چهار پنج ریش سفید بود که انتصابی یا انتخابی گماشته می شدند. در ترکیب اعضای این انجمن معمولا سعی می شد همه ی طایفه ها به نوعی نماینده داشته باشند تا بتوانند راحت تر نظر مردم را برای رسیدگی به مشکلات جلب کنند.

خانه  انصاف
این انجمن از طرف دادگاه مرکز استان تشکیل شده بود و شبیه شوراهای حل اختلاف امروزی عمل می کرد. اختلافات کوچک محلی توسط خانه ی انصاف حل و فصل می شد. این شورا پنج عضو اصلی و دو نفر عضو علی البدل داشت که از معتمدین محلی بودند و زیر نظر دادگستری وقت کار می کردند. (1)

خدمات درمانی
تا پیش از تاسیس مرکز بهداری داریون توسط زنده یاد تیمور حقیقت جو در سال 1346 ه.ش که در آن خدمات درمانی اولیه ارایه می شد، مردم برای بهره مندی از چنین خدماتی باید به شیراز می رفتند یا با استفاده از تجربه ی کهن سالان که گاهی با خرافات نیز در هم می آمیخت خود را درمان کنند.
بنابراین از آن جا که امکانات درمانی مردم به شیوه ی نوین، بسیار اندک و دسترسی به دکتر بسیار دشوار بود ترجیح می دادند که از طب سنتی استفاده کنند. در این شیوه پس از تشخیص حدسی نوع بیماری از گیاهان دارویی برای درمان آن استفاده می کردند. بیش تر بیماری ها بدین گونه و با تشخیص و تجویز فردی سالخورده و با تجربه درمان می شد و مواردی که احتیاج بیش تری به مراقبت های پزشکی داشت به بیمارستان های شیراز حواله می شد.

رفت و آمد به شهر
مهم ترین وسیله ی رفت و آمد به شیراز و بردن کالاهایی مانند گندم و جو و پوست و … و خرید لوازم زندگی، چهارپایان مخصوصا الاغ بود. این کار سه روز به درازا می کشید. یک روز برای رفتن، یک روز، صبح برای فروش و بعد از ظهر برای خرید و یک روز تمام، برگشتن.

صبح پیش از دمیدن آفتاب حرکت آغاز می شد. چنانچه چارپایان مشکلی نداشتند فقط یک بار برای غذا خوردن و استراحت، بارانداز می کردند. اما اگر سنگینی بار و خستگی حیوانات مانع از حرکت آنان می شد، این کار چند بار صورت می گرفت.

منازل بین راه عبارت بود از: ” دوبه داشی ” (2) که تخته سنگ بزرگی بود و ” قبر بابی ” که مسافتی بعد از آن قرار داشت. معمولا در این مکان، بارانداز می شد. این کار برای مسافران پیاده و خسته، از سخت ترین مراحل سفر بود. بارها را از روی الاغ ها پیاده می کردند تا استراحت کنند. سپس دوباره بار می کردند و به راه می افتادند تا به دروازه اصفهان برسند.

پا نوشت:
1 – با استفاده از اطلاعات آقای نعمت الله رویین تن، کهن سال با سواد.
2 – لفظ ترکی به معنای شتر بزرگ

*برگرفته از کتاب ” فرهنگ مردم داریون “، پژوهش و نگارش: جلال بذرافکن

ادامه دارد … ( قسمت بعد: ادامه ی امکانات اجتماعی داریون | خدمات آموزشی )

امتیاز کاربران: اولین نفری باشید که امتیاز می دهد!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا