فرهنگ مردم داریون / قسمت نود و سوم: ادامه ضرب المثل ها و تمثیل های مردم داریون
به کوشش: جلیل زارع
حرف “ش”
• شد، خری و زنی، نشد، همو کور پیش تری!: مانند: تیری است در تاریکی
• شمبد2 کار، شمبد بار، شمبد عروس خونه نیار: نحس دانستن عروس آوردن در روز شنبه
• شو جمعه ای که پیککه، فاتحه ش هم فیتکه3: وقتی خیرات شب جمعه پیکک4 باشد، فاتحه آن هم سوت زدن است. جواب هر کاری متناسب با خود آن است.
• شکار تو اوگونمونه5: بهترین فرصت برای بهره گیری ماست.
• شکال شما تو کوه ما نمی چره: شما ما را پسند نمی کنید.
• کُم بیگیریش یَه مُشتیه، وِلِش کنی یَه دَرَن دشتیه6: وقتی به کار می رود که بخواهند شکم پرستی را نکوهش کنند.
• شیگر که خوارم کرد، همسده پامالم کرد: وقتی شوهر، احترام همسر را نگه ندارد، دیگران به او ظلم می کنند یا برای او احترامی قایل نمی شوند.
• شیگر می خوام سی دومُّون7 بعدِ دومُّون شیگر فراوون: در دو ماه حرام شوهر لازم است. پس از آن راحت می شود ازدواج و عروسی کرد. هنگامی به کار می رود که زنان بخواهند ضرورت نیاز به چیزی را بیان کنند.
حرف “ع”
• عروس اولی جیجه8 درم کرد، عروس دومی کفتر پرم کرد، عروس سومی اَ خونه دَرُم کِرد9: در به دری مادر شوهری که چند تا عروس ناسازگار داشته باشد.
• عروس پشت پرده، معلوم نی به کی بگرده: معلوم نبودن نتیجه ی کار و این که قرعه به نام چه کسی بیفتند.
• عروسی بچه ی یتیمون، یا برف می آد یا بارون: روزگار با بینوایان سر سازش ندارد.
• عیب ما همی باشه، کُلِی10 ما نمدی باشه: چیزی را که شما عیب می دانید از نظر ما عیب نیست یا اهمیتی ندارد.
حرف “ف”
• (ایه) فلون کار کردی، کلاغا سیاه پوش مس شن؟: هر کاری بکنی و هر اتفاقی بیفتد به حال کسی تفاوتی ندارد.
حرف “ق”
• قاطرک لنگش رو ببین، لوده11 کلنگش رو ببین12: برای مسخره کردن کسی به کار می رود که اسباب و ابزار کار نداشته باشد.
• قربون برم خدای بی تقصیر، مرده تو گور می رقصید: به طعنه خطاب به کسی گفته می شود که کار نادرست خود را به گردن فرد بی زبان و بی گناهی می اندازد و او را مسئول می داند.
پانوشت:
1- ر. ک داستان امثال
2- شنبه
3- پیکک: ذرت باز شده. یا برنجک. برای توضیح بیش تر ر. ک داستان امثال
4- برنجک
5- اُوگون: آبشخور. معنی ضرب المثل: شکار در تیررس ماست.
6- دشت وسیع
7- مخفف دو ماهان. ماه های محرم و صفر
8- جوجه
9- برای توضیح بیش تر ر. ک داستان امثال
10- کلاه
11- ظرف چوبی بزرگی شبیه صندوق که برای حمل و نقل انگور و انجیر روی الاغ می گذاشتند و انگورها را در آن می ریختند.
12- ر. ک داستان امثال
• برگرفته از کتاب “فرهنگ مردم داریون”، نگارش و پژوهش جلال بذرافکن
• ادامه دارد … (قسمت بعد: ادامه ی ضرب المثل ها و تمثیل های داریونی)
