اخبارفرهنگ مردم داریونهمه

فرهنگ مردم داریون/قسمت هفتاد و هشتم: ادامه اصطلاحات، الفاظ و سخنان روزمره در گفت و گوهای مردم داریون

ادامه اصطلاحات، الفاظ و سخنان روزمره در گفت و گوهای مردم داریون را بخوانید.

به کوشش: جلیل زارع

حرف “پ”
• پابندی دادن: اصطلاحی است در گلوله بازی1 به مفهوم زمینه ی بردن کسی دیگر را فراهم کردن.
• پناه بر خدا: توکل بر خدا. امید که خدا کمک کند.2
حرف “ت”
• تو وَوا … : برای نشان دادن تنفر از کار یا حرفی
حرف “چ”
• چاخان کردن: چاپلوسی
• چرب تر: از اصطلاحات بقالی است که در مورد وزن به کار می رود، به معنای کمی بیش تر. متضاد آن “خشک تر” است، به معنای کمی کم تر. چربندن و خشکاندن نیز به عنوان مصدر آن ها به کار می رفت.
• چه خیرته؟: اصطلاح مودبانه ای است به جای چه می گویی؟ یا چه می خواهی؟
• خارَ3 دلت: نوعی نفرین صمیمانه4. شاید مخفف: خار به دلت.
• خدا بخواه: اصطلاحی است در مفهوم انشاالله و در آغاز جمله هایی به کار می رود که گوینده امید به انجام کاری در آینده ی نزدیک دارد.
• خدا زیادش کنه: موقعی به کار می رود که بخواهند از غذایی که خوب درست نشده انتقاد کنند. برای شکرگزاری نیز به کار می رود.
• خدا سر شادِ: مخفف خدا سر شاهد است. خدا شاهد بزرگ است. وقتی به کار می رود که بخواهند برای گفته ی خود قسم گونه ای بخورند و بر آن تاکید کنند.
• خدا، هی: در تعریف کردن مواقعی پیش می آید که شنونده به شوق آمده و خواهان ادامه سخن است. در این صورت با این تکیه کلام که با کشش هجای آخر صورت می گیرد شوق و شگفتی خود را نشان می دهد.
حرف “د”
داغ، داغ اِنگا خین سگ: به داغی خون سگ. در توصیف نوشیدنی که باید خنک باشد.
دُخته5: لفظی است نشانه ی تعجب زنانه.
دل و دینُم اومد بالا: عبارتی است که برای بیان حالت روحی هنگام دیدن یا پاک کردن چیزی کثیف و چندش آور به کار می رود.
دور پوی کردن: از دور پاییدن. از دور مراقب کار کسی بودن.
حرف “س”
• سرِ دید: سر دود. خیلی سریع و زود. مانند دود. تشبیه به دود برای نشان دادن سرعت در شاهنامه نیز کاربرد فراوان دارد.
• سیت دارُم: اصطلاحی است تهدید آمیز برای تنبیه، خطاب به بچه هایی که خطایی انجام داده باشند.
حرف “ش”
• شادَ دلت: در تعریف کردن های زنانه وقتی به کار می رفت که شنونده از سخن طرف مقابل به وجد آمده بود و می خواست به نوعی شادی را نشان دهد. به مغهوم دلت شادمان باد.
• شریک!: از الفاظی است که به صورت منادایی به کار می رفت و مفهوم ای دوست، داشت.
• شو برو روز برو: شبانه رفتن (قید حالت)
• پانوشت:
1- در بخش بازی ها توضیح داده شده.
2- چنان که دیده می شود با مفهوم تعجبی آن در فرهنگ ملی مغایرت دارد.
3- با الف غیر کشیده
4- منظور از نفرین صمیمانه عبارتی است به ظاهر نفرین گونه اما در حقیقت نوعی اظهار مهر است.
5- مخفف دختر

• برگرفته از کتاب “فرهنگ مردم داریون”، نگارش و پژوهش: جلال بذرافکن
ادامه دارد … (قسمت بعد: ادامه اصطلاحات، الفاظ و سخنان روزمره در گفت و گوهای مردم داریون)

امتیاز کاربران: اولین نفری باشید که امتیاز می دهد!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا